هزینه سنگین تصادفات رانندگی برای اقتصاد ایران

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، هزینه اقتصادی تصادفات رانندگی یکی از موضوعات مورد مطالعه و بررسی در اغلب کشورهاست. رشد روز افزون استفاده از خودروهای شخصی و افزایش سفرهای درون و برون شهری سبب شده است تا احتمال تصادفات رانندگی نیز تا حد چشم‌گیری رشد پیدا کند. این هزینه‌ها از جوانب متعددی قابل بررسی است. مهمترین آسیب و هزینه اقتصادی ناشی از تصادفات مربوط به سرنشینان و همچنین آسیب رسیدن به خودرو است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی WHO همه ساله بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر در سوانح جاده‌ای کشته و بیش ا ز 50 میلیون نفر مصدوم می‌شوند. مطالعات این سازمان نشان می دهد تا سال 2020 تصادفات جاده‌ای به سومین علل مرگ و میر و معلولیت در جامعه بشری تبدیل می‌گردد.

در گزارشی که دپارتمان حمل و نقل ملی آمریکا منتشر کرده است در سال 2010 هزینه اقتصادی ناشی از تصادفات وسایل نقلیه موتوری در ایالات متحده برابر با 1.9 درصد از 14.96 تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور بوده است.به طور کلی، تقریبا 75 درصد از این هزینه ها از طریق مالیات، حق بیمه و ... پرداخت می شود.

مطالعه دیگری که توسط اداره ایمنی حمل و نقل عمومی آمریکا منتشر شده است نشان می دهد آسیب های اقتصادی و اجتماعی از تصادفات خودرو در یک سال بیش از 871 میلیارد دلار بوده است. در این مطالعه، هزینه‌های اقتصادی تصادفات خودروها و کامیون‌ها در سال 2010 مورد بررسی قرار گرفت، هنگامی که 32،999 نفر کشته شدند، 3.9 میلیون زخمی و 24 میلیون وسیله نقلیه آسیب دیده است. این مرگ و میر و صدمات مشابه سال‌های اخیر بود.از کل این هزینه‌ها، 277 میلیارد دلار به هزینه‌های اقتصادی مربوط می شود، تقریبا 900 دلار برای هر فردی که در آن سال در ایالات متحده زندگی می کرده است. همچنین از دست دادن زندگی، درد و کاهش کیفیت زندگی ناشی از آسیب ها، 594 میلیارد دلار هزینه اقتصادی در پی‌داشته است.

در کشور ما نیز آمار تصادفات بسیار بالاست. طبق گزارش رسمی سازمان پزشکی قانونی در سال 95، 333 هزار و 66 مصدوم تصادف به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند که این تعداد نسبت به سال گذشته 6.4 درصد افزایش یافته است. همچنین در سال 95، 15هزار و 932 نفر در حوادث رانندگی کشته شده‌اند که این تعداد در مقایسه با مدت مشابه سال 94 ، 3.9 درصد کاهش یافته است.65.4 درصد کشته‌های تصادفات مربوط به جاده‌های برون شهری،27.3 درصد در راه‌های درون شهری ،6.9 درصد در جاده‌های خاکی و روستایی و محل تصادف 0.3 درصد موارد نامعلوم بوده است. بر اساس این گزارش در سال گذشته استان‌های فارس با 1458 نفر، تهران با 1156 نفر و خراسان رضوی با 1133 نفر بیشترین و استان‌های ایلام با 126نفر، کهگیلویه و بویراحمد با 168 نفر و اردبیل با 196 نفر کمترین تعداد کشته های ناشی از حوادث رانندگی را داشته‌اند.

اگرچه در ایران مطالعاتی در زمینه هزینه اقتصادی ترافیک انجام شده است اما نتایج و یافته های آنها چندان قطعی نیست. برخی کارشناسان معتقدند هزینه اقتصادی تصادفات قریب به 7 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را شامل می شود. برای مثال در سال 1391 این هزینه به عدد 500 هزار میلیارد ریال نزدیک شده است!

یک تحقیق نیز در این زمینه از سوی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی نیز صورت گرفته است. نتایج این برآورد تاکید دارد که هزینه های اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی در کشور ما بالغ بر 8 درصد تولید ناخالص داخلی است. هزینه مذکور برای سال 90 معادل 519 هزار میلیارد ریال است.

اگر بخواهیم همین 8 درصد را برای سال 95 با تولید ناخالص داخلی ۶۶۹۱.۱ هزار میلیارد ریال محاسبه کنیم این هزینه بیش از 535 هزار میلیارد ریال خواهد بود.